Konteyner ev tasarımında başarı, çoğu zaman “fazladan bir oda” eklemekten değil, aynı hacimde doğru akış, doğru ölçü ve doğru ilişkiyi kurmaktan geçer. Çelik kabuğun sabit genişliği (tipik 2.35–2.44 m iç net), uzunluğu (20’ ≈ 6 m; 40’ ≈ 12 m) ve sınırlı kesit kalınlıkları; alan planlamasını milimetre hassasiyetine iter. Bu yazı; modül seçimi, dolaşım omurgası, net açıklıklar, mobilya derinlikleri, ıslak hacim çekirdeği, depolama “kulisi”, ışık–akustik–enerji altyapısıyla birlikte kurgulanan bir planlama rehberi sunar. Amacımız, “yerleştiğinizde büyüyen”, yormayan ve zamanla esneyebilenbir plan kurmak.
1) Başlangıç Pusulası: 5 Altın İlke
-
Önce akış: Kapıdan içeri girince “karşılama–asmak–bırakmak–el yıkamak–oturmak/çalışmak” zinciri kesintisiz olmalı.
-
Net açıklıklar: Dönüş, geçiş ve açılma mesafeleri planda en başta kilitlenir; sonra mobilya yerleşir.
-
Kompakt çekirdek: Banyo + mutfak + dikey tesisatlar tek bir “ıslak çekirdekte” toplanır; boru–kablo güzergâhları kısalır.
-
Dönüşebilir yüzey: Bir yüzeyin tek işi varsa sorgulayın; katlanır, sürgülü, raylı, tekerlekli senaryolar planlayın.
-
Kulissiz tiyatro olmaz: Depolamasız çok-işlevli plan, 1 ayda dağılır; görünmez depoyu önceden tasarlayın.
2) Modül Stratejisi: 20’, 40’ ve Kombinasyonlar
-
20’ (≈14–15 m² net): Stüdyo, ofis, misafir ünitesi. Dolaşımı tek yan boyunca toplayın; ıslak çekirdeği girişe yakın çözün.
-
40’ (≈28–30 m² net): Yaşam çekirdeği + 1 yatak veya 1+1 düzen. Orta hatta dolaşım, uzun kenarda açıklık.
-
Kombine (2×40’, L/T plan): Kamu (yaşam–mutfak) ve özel (yatak–çalışma) kanatları ayırır; koku–ses zonlaması kolaylaşır.
-
Yüksek tavan/hi-cube: +30 cm’lik kazanım, loft/üst depo, ışıklık ve HVAC kanalı için altın değerinde.
3) Dolaşım Omurgası: Şerit Kuralı
Konteynerin “tren vagonu” hissini kırmanın yolu, dolaşımı duvar dibindeki tek şeritte toplamak ve karşı duvarı kesintisiz fonksiyon yüzeyi yapmak.
-
Geçiş genişliği: Ana akışta 90 cm hedef; iki kişinin karşılaşacağı noktalarda 100–110 cm iyi hissettirir.
-
Kapı yerleşimi: Açılış kanadı dolaşımı kesmesin; mümkünse cep kapı veya sürgülü sistem kullanın.
-
Kesişen akışlar: Mutfak hazırlık hattı ile banyo–yatış rotaları çakışmasın; yoğun saatlerde “trafik” olmaz.
4) Kritik Net Ölçüler (mm)
-
Giriş askı–ayakkabılık: 300–350 derinlik, genişlik en az 800.
-
Oturma koltuk derinliği: 850–900; karşısında TV/duvar arası 900–1200.
-
Yemek masası: Derinlik 800, sandalye arkasında geçiş 900.
-
Çalışma masası: 600 derinlik, dirsek mesafesi + kablo kanalı için ideal.
-
Çift yatak: 1600×2000; bir yan geçiş 600–700, iki yanlı hedef 2×600.
-
Ranza/loft altı net: 1200–1400 baş mesafesi (otur–çalış senaryosu).
-
Gardırop: 600 derinlik (askı); sürgü için cephenin tavana kadar gitmesi toz rafını yok eder.
-
Banyo duş: 900×900 rahat; min. 800×800. Tuvalet ön boşluk 600–650.
-
Mutfak tezgâh derinlik 600 (yoğun kullanımda 650–700), çalışma aralığı (tezgâh ile karşı eleman) 1000–1100.
İpucu: Kapı arkasında 100–150 mm “gölge boşluk”, sürgü/cep kapı nişi ve priz kaçışları için cankurtaran.
5) Islak Çekirdek: Kısa Hat = Uzun Ömür
-
Dikey istif: Mutfak, banyo, çamaşır nişi ve boyler aynı eksende; boru boyu kısa, kaçak riski düşük.
-
Sessizlik: Banyo duvarı yatağa bakıyorsa araya tampon depo veya akustik duvar ekleyin.
-
Bakım kapakları: Gömülü rezervuar, sifon, kolektör… Hepsi erişilebilir olmalı; QR etiketle hat planını saklayın.
6) Mekân Zonlama: Kamu–Özel–Servis
-
Kamu: Oturma–yemek–mutfak, girişe yakın ve dış mekânla akışkan.
-
Özel: Yatak–çalışma; dış gürültüye bakan yüz yerine iç avluya/arka cepheye yaslayın.
-
Servis: Banyo–depo–mekanik; tampon duvar olarak gürültü/koku bariyeri.
-
Görsel eşik: Yarı geçirgen bölücüler (lamel/akustik perde) ile mahremiyet; ışığı kesmeden zonlama.
7) Çok-İşlevli Mobilya: Rol Çoğaltan Parçalar
-
Murphy yatak: Ön yüzü kitaplık/çalışma; gece 20 sn’de odayı “yatak odası”na çevirir.
-
Yükselir–alçalır masa: Yemek–çalışma–hazırlık üçlüsü.
-
Bank oturum + depo: Yemek köşesinde sandalye kaosunu biter; oyuncak/çarşaf saklanır.
-
Kayan masa/kütüphane: Ray üzerinde kayıp niş ve pencere arasını modlar.
8) Duvarların Fonksiyonel Kullanımı
-
Pegboard/ızgara ray: Mutfak, atölye, home office arasında modül değiştirir.
-
Manyetik şeritler: Bıçak/alet/anahtar—tezgâhı boş tutar.
-
Nişler: Komodin yerine başlık nişleri, banyo şampuan nişi, giriş cebi (ceket–anahtar).
-
Tavan hattı: 25–30 cm kapaklı üst depo; göz seviyesini doldurmadan hacim kazandırır.
9) Işık–Güneş–Gölge ile Planı “Büyütmek”
-
Uzun cephede geniş açıklık: Güney/doğu ağırlıklı; batı küçük–düşey lamel.
-
Clerestory: Yüksek bant pencereler mahremiyet ve derin günışığı sağlar.
-
Işık rafı: Tavanı aydınlatıp derinliği artırır; parlamasız aydınlık üretir.
-
Aydınlatma katmanları: Genel (indirekt), görev (tezgâh/okuma), vurgu (niş/raf). Sahne presetleri planla.
10) Akustik: Planla Başlayan Sessizlik
-
Tampon duvar: Yatak/çalışma ile oturma/ıslak hacim arasına depo.
-
Kütle+yay+kütle: Çift kaplama + akustik membran; priz–kasalarda sızdırmaz bant.
-
Kapı–pencere: Çift conta + drop seal; akustik lamine cam.
11) Enerji–IAQ Altyapısını Planla Giydir
-
HRV/ERV yerleşimi: Kanalları kısa, menfezler zonlanmış; yatakta düşük hız, mutfak/banyo egzoz odaklı.
-
Isı pompası: Dış ünitenin sesi yataktan uzak; hava akımı dolaşımı kesmeyecek konumda.
-
Güneş kontrolü: Brisoleil, panjur; yaz yükünü düşür, planı “kullanılabilir” tut.
-
Sensörler: CO₂/PM/nem verisi, sahnelere bağlı otomasyon.
12) Erişilebilirlik ve Güvenlik
-
Kapı net geçiş ≥ 90 cm; manevra dairesi Ø 150 cm (ana alanlarda).
-
Seviye farkı yok: Tek düz ayak yaşam; sürgülü kapı eşiği düşük.
-
Gece yolu: 1–2 W amber, taban seviyesinde kesintisiz; banyo erişimi güvenli.
-
Algısal kontrast: Merdiven/eşik/kol–kilitlerde açık–koyu fark; görsel erişilebilirlik.
13) Örnek Plan Senaryoları
A) 20’ Stüdyo (≈14–15 m² net)
-
Giriş (sol): Askı+ayakkabılık nişi, hemen yanında ıslak çekirdek.
-
Orta hat: Kayan çalışma/TV paneli + katlanır masa.
-
Uç: Murphy yatak + başlık nişleri; gündüz koltuk moduna dönüşür.
-
Depo: Bank içi + tavan hattı.
-
Akış: Giriş→hazırla→çalış→otur→uyku; çakışma yok.
B) 40’ 1+1 (≈28–30 m² net)
-
Uzun kenar: Geniş açıklık + brisoleil.
-
Kamu: Açık mutfak + banklı yemek + oturma; çalışma nişi sürgü arkasında.
-
Özel: Yatak odası + gardırop duvarı; banyo ara “tampon”.
-
HRV: Salon taze hava, banyo/ mutfak egzoz; yatak düşük debi.
C) 2×40’ L Plan Aile
-
Kol-1 (kamu): Salon–mutfak–yemek; terasla hizalanmış sürgü.
-
Kol-2 (özel): Ebeveyn yatak + çocuk loft/ranza; arada çamaşırlık–depo zırhı.
-
Dış mekân: Veranda + yağmur bahçesi; giriş portiği “kir bariyeri”.
14) Maliyet–Zaman Öncelikleri (Fazlama)
-
Çekirdek ve dolaşım: Islak çekirdek, kapı–pencere, HRV–HVAC yerleri.
-
Depo ve bölücüler: Bank, tavan üstü depo, yarı geçirgen bölücü.
-
Dönüşebilir mobilya: Murphy, katlanır masa, raylı kütüphane.
-
Yüzey ve aydınlatma: Doku–renk, katmanlı ışık.
-
İnce ayar: Sensörler, otomasyon sahneleri, dekor.
15) Sık Hatalar ve Hızlı Çözümler
-
Depo planlamamak → 1 ayda kaos. Çözüm: Tavan hattı + bank içi + niş.
-
Kapı açılışlarıyla geçişi kesmek → Cep kapı/sürgüye geç; kapı arkasına fonksiyon verme.
-
Islak çekirdeği dağıtmak → Tesisat uzar, kaçak/ısı kaybı artar. Çözüm: Tek omurga.
-
Tek-işlevli mobilya → Esneklik biter. Çözüm: Katlanır/tekerlekli/raylı tasarım.
-
Batı cephesinde büyük cam → Parlama–ısıl yük. Çözüm: Düşey lamel + küçük oran.
-
Yatak duvarı arkasında banyo → Ses rahatsızlığı. Çözüm: Araya depo tampon.
-
Gece yolu olmaması → Düşme riski. Çözüm: 1–2 W amber hat, kesintisiz.
16) Kontrol Listesi (Planı Kapatmadan Önce)
-
Dolaşım şeridinde min. 90 cm net var mı?
-
Kapı–pencere açılışları birbiriyle çarpışıyor mu?
-
Islak çekirdek aynı omurgada mı? Bakım kapakları erişilebilir mi?
-
Her işlevin “kulisi” (deposu) var mı?
-
Günışığı–gölgeleme–aydınlatma katmanları çizimde görünüyor mu?
-
HRV–HVAC ve priz/data omurgası planla örtüşüyor mu?
-
Akustik tamponlar ve düşey kütle yerleri kontrol edildi mi?
-
Erişilebilirlik (eşiksiz kapı, kontrast, gece yolu) sağlandı mı?
-
Tüm kritik yüzey ve mobilyalar sökülüp takılabilir mi (DfMA mantığı)?
Sonuç: Akış, Açıklık, Esneklik
İyi bir konteyner planı; güzel çizilmiş bir mobilya yerleşiminden fazlasıdır. Akış (kesintisiz senaryo), açıklık (doğru net ölçü ve açıklıklar) ve esneklik (dönüşebilir mobilya + akıllı altyapı) aynı anda kurulduğunda, küçük bir çelik kabuk büyük bir yaşama dönüşür.
Başlangıç reçetesi:
-
Dolaşımı tek şerit yap, açıklıkları kilitle.
-
Islak çekirdeği bir omurgada topla; bakım erişimini unutma.
-
Depoyu görünmez yerlerde büyüt; bank–tavan hattı–niş üçlüsünü standartlaştır.
-
Güneş–gölge–ışık katmanlarını planla; batıyı kontrol et.
-
Dönüşebilir mobilya ve yarı geçirgen bölücülerle sahneleri saniyeye indir.
-
HRV–HVAC–priz/data omurgasını planla birlikte tasarla; sonra giydir.
-
Erişilebilirlik ve güvenliği baştan entegre et; gece yolu ve kontrast disiplinini kur.
Kısacası: Konteynerde iyi plan, metre eklemez; metrekare hissi ekler.